mim&art mimarlık ofisi

GELİBOLU ŞENGÜL

HAMAMI

Gelibolu'da olan avlulu kargir hamam, Hocahamza Mahallesi, Şengül sokakta yer alır. Yapının bir tarafı Şengül sokağa diğer tarafı Çanakkale Boğazına bakmaktadır. Deniz ile arasında sonradan doldurma sahil yolu bulunmaktadır.

Genellikle moloz taş, aralarında yatay ve düşey tuğlalar kullanılan yapı 1437 tarihinde Çandarlı Halil Paşa’nın İznik’teki imaretine vakıf olarak yapılmıştır.

574 yıllık bu kültür mirasının en az müdahaleyle restorasyonu esastır. Mevcut tüm detaylar korunacak, binanın restitüsyonuna uygun olarak bina restore edilecektir.

Bu yapının hem projelerinde hem de uygulamasında restorasyon ilkelerine uygunluk açısından örnek teşkil etmesi planlanmaktadır. Binanın orijinal kısımlarına en az müdahaleyle bir uygulama gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle sıvalar da dahil olmak üzere mevcutta sağlam kalan her detay konserve edilerek korunacaktır. Sıvanın bozulan kısımları raspa edilip bırakılacaktır. Sıvanın çok gerekli olduğu yerlerde horosan sıvası kullanılacak, eskiyle yeni sıva arasında bir derz bırakılarak eskiyle yeninin ayırt edilmesine fırsat tanınacaktır. Cephelerde ve iç duvarlarda mekanik temizlik dışında herhangi bir müdahale de bulunulmayacaktır. İç kısımlarda döşemeden sağlam kalan taş ve mermerler konserve edilecek, eksik ve bozulmuş taşlar orijinal örneğine göre imal edilecektir. Tüm doğramalar ahşap olarak imal edilecek, mevcut yükseklik ve genişlikler korunacaktır. Binanın soğukluk ve odunluk kısımlarının ahşap çatıları günümüze ulaşmadığı için 1999 yılındaki fotoğraflar esas alınarak projelendirilmiştir. Bu bölümler projeye uygun olarak yeniden imal edilecektir. Soğukluk kısmının seki kısmında herhangi bir döşeme algılanamadığı ve mekanın sıcak bir malzemeyle tamamlanabilmesi için bu bölüm ahşap döşeme olarak tasarlanmıştır. Diğer mekanlarda döşemeler orijinal örneğine göre tamamlanacaktır.

Hamam gibi işlevleri günümüzde çok geçerli olmayan binalar, güncelleştirme yapılmadığında terk edilerek harap olmaktadır. Yeniden işlevlendirme eski binaların kurtarılması için bir araçtır. Bu yüzden günümüz ihtiyaçları göz önünde bulundurularak proje tasarlanmıştır. Mekan işlev olarak restoran olarak kullanılmak istenmektedir. Bu nedenle mutfak olarak planlanan kısmın işlevsel olmaması nedeniyle 3.ve 4. halvet arasındaki duvar tonoz başlangıç seviyene kadar kaldırılmıştır. Yine mutfakta duvarların yağdan korunması amacıyla paslanmaz sac kaplamayla tezgah üstünden 60 cm yüksekliğinde bir kaplama yapılmak istenmektedir. Bu kaplama direk duvara monte edilmeyecek, ahşap takozlarla duvardan 5 cm uzaklaştırılacak ve montajı bu takozlarla sağlanacaktır.

Dış mekanda arsa sınırının çit bitkisiyle 60 cm yüksekliğinde sınırlanması planlanmaktadır, parsel içinde yazın oturulabilecek teraslar ve yeşil alanlar tasarlanmıştır. Bu peyzaj çalışmasında doğal ve nötr malzemeler kullanılacaktır. Teraslar tik ağacından ahşap olarak, yürüyüş yolları ise doğal taş malzemeden imal edilecektir. Odunluk mekanı hamamların ısınma sistemlerinin anlatıldığı ve Şengül hamamının restorasyon aşamalarının proje ve fotoğraflarının sergilendiği bir alan olarak kullanılacaktır.

Binanın soğukluk ve odunluk kısımlarının çatıları 1999 yılındaki fotoğraflarına uygun olarak projelendirilmiş ve bu şekilde restorasyonu gerçekleştirilecektir.

Zaman aşımı ve statik bozulmalar nedeniyle beden duvarları ve kemer taşlarında oluşan çatlakların onarımı için önce çatlağın fırçalarla temizlenmesi ve su ile iyice yıkanarak tozdan arındırılmış hale getirilmesi, doldurulacak çatlakların yandan cam macunu ile kapatılması, belli bir kısmının açık bırakılarak, açık bırakılan yerden enjeksiyon makinesi ile çatlakların doldurulması gerekmektedir. Soğukluk kısmının güneybatı duvarında böyle bir durum gözlenmektedir.Bunun dışında binada statik açıdan bir bozulma gözlenmemiştir.

Külhan kısmı, tüteklikler, suyun depolandığı kısım ve döşeme altındaki kanallar temizlenerek kurum ve pislik dışarı atılacak, bu bölümler mevcut halleriyle konserve edilip korunacaktır. Tüm tesisat kablo ve boruları döşeme altındaki kanal vasıtasıyla döşenecek, kesinlikle sıva altı uygulama yapılmayacaktır.Kubbe ve tonozlardaki fil gözleri sac kasnak üzerine Q 20 lik fanus konarak tamamlanacaktır. Kurnalardaki musluk yerlerine eski tip lüle musluk takılacaktır.Mevcut günümüze uşaşan kurnalar konserve edilerek korunacaktır.

NEREDE

Gelibolu, Çanakkale